Landenonderzoek - Onderwijs

Onderwijs

In dit hoofdstuk worden de volgende vragen beantwoord:
-Wat is momenteel de verhouding tussen het staatsonderwijs en het privé-onderwijs en wat is de kwaliteit van dit onderwijs?
-Wat is de huidige visie op onderwijs van de regering? Probeert men het onderwijs te vernieuwen? Zo ja, hoe wordt dit aangepakt?

WAT IS MOMENTEEL DE VERHOUDING TUSSEN HET STAATSONDERWIJS EN PRIVÉ-ONDERWIJS EN WAT IS DE KWALITEIT VAN DIT ONDERWIJS?

De verschillen tussen arm en rijk spelen zoals overal, ook in het onderwijs een grote rol. Het begint al bij de basisschool. De beste basisscholen zijn de betaalde privéscholen, hier krijgen Braziliaanse kinderen op een goed niveau les. Hun ouders tellen hier maandelijks een flink bedrag voor neer. Voor de families die niet over voldoende financiële middelen beschikken,is er de mogelijkheid om kinderen naar een publieke school te laten gaan. Buiten de slechtere fysieke omstandigheden van deze scholen, is het niveau van het onderwijs vaak buitengewoon slecht. In grote lijnen geldt hetzelfde voor de middelbare scholen. Wie genoeg geld heeft, stuurt zijn kind naar een privéschool en is verzekerd van goed onderwijs. Net zoals op de publieke basisscholen, is ook de situatie op publieke middelbaren scholen zorgwekkend. Er bestaan uitzonderingen maar deze middelbare scholen werken met een heel zwaar toelatingsexamen en een plekje op deze scholen is alleen voorbehouden aan 11 en 12-jarige slimmeriken van het land.
Op het niveau van het hoger onderwijs bieden de publieke universiteiten beter onderwijs aan dan de betaalde privé universiteiten (enkele uitzonderingen daargelaten). Maar ook op dit niveau vallen de mensen met minder geld buiten de boot, aangezien de publieke universiteiten werken met strenge toelatingsexamens die alleen te halen zijn als je een goede vooropleiding hebt gehad. Dus vaak komen studenten op de betere gratis universiteiten uit een rijkere familie en hebben ze een dure vooropleiding gehad. Zo is het voor de armere gezinnen dus nauwelijks mogelijk om hun kinderen te laten studeren.

Problemen publiek vooronderwijs
Om het vooronderwijs beter op de universiteit aan te laten sluiten is het dus van belang dat de problemen waar het publieke onderwijs mee kampt worden aangepakt.
Een belangrijk punt is dat de voorbereiding en vooropleiding van de leraren tekort schiet. Om in Brazilië op een publieke school les te mogen geven, moet je een ‘concurso’ afleggen, een groot examen. Maar om dit examen te halen heb je in bepaalde gemeenten niet eens een afgeronde hogere opleiding nodig. Daarnaast zijn de opleidingen die voorbereiden op het beroep van leraar, erg theoretisch en gebeurt het vaak dat een afgestudeerde leraar nog nooit voor een klas heeft gestaan. Deze leerkrachten hebben dus helemaal geen ervaren met lesgeven maar moet vervolgens wel alleen voor de klas staan.
Een ander belangrijk punt zijn de infrastructurele problemen. Klaslokalen zijn namelijk veelal ongeschikt om les te geven. Met name in de staten in het noordoosten van Brazilië wordt er vaak les gegeven in woonhuizen. In Araçi in Bahia, heeft één van deze ‘schooltjes’ de bijnaam ‘slangenhuis’ omdat er regelmatig slangennesten gevonden worden. Sportvelden en bibliotheken zijn er nauwelijks en toegang tot het internet is een privilege. In João Dias in de staat Rio Grande do Norte mogen alleen kinderen met hoge cijfers af en toe van het internet gebruik maken.

President Lula, de huidige president van Brazilie, heeft in zijn eerste ambtstermijn nauwelijks aandacht besteed aan de verbetering van het onderwijs. Veel lof was er voor zijn sociale paradepaardje de ‘Bolsa Familia’, die erop is gericht kinderen uit arme families naar school te sturen in ruil voor financiële steun aan deze families. En inderdaad, er is een toename te zien van het aantal schoolgaande kinderen in Brazilië. Maar dat de kinderen naar school gaan is natuurlijk niet voldoende, ze moeten daar ook iets leren.
(Spreij, 2008)

WAT IS DE HUIDIGE VISIE OP ONDERWIJS VAN DE REGERING? PROBEERT MEN HET ONDERWIJS TE VERNIEUWEN? ZO JA, HOE WORDT DIT AANGEPAKT?

Begin 2007 erkende Lula dat het Braziliaanse onderwijssysteem één van de slechtste ter wereld is. Hij presenteerde samen met de minister van onderwijs, Fernando Haddad, een nieuw plan om het onderwijs aan te pakken, het ‘plano de desenvolvimento da educação’. Het plan richt zich op verbeteringen in basis, middelbaar en hoger onderwijs. Zo is onder andere vastgesteld dat het minimum salaris voor leraren op het basis en middelbaar onderwijs R$ 800,- moet zijn, zo’n 300 euro per maand. Daarnaast zullen leerlingen vaker een nationaal examen moeten doen om te kijken hoe het staat met de alfabetisering. Ook scholen worden vaker bezocht en geëvalueerd om eventueel extra budget te krijgen of technische steun.
In het universitair onderwijs moeten er in de komende 4 jaar bijvoorbeeld meer plaatsen komen op de federale (gratis) universiteiten. Momenteel is het aantal studenten per leraar 10 maar dit moet omhoog naar 18, waardoor 400.000 extra studenten toegang zullen krijgen tot deze universiteiten. Daarnaast zullen er tot 2010 10 nieuwe federale universiteiten geopend gaan worden.

Het is nog te vroeg om resultaten te zien, het ‘plano de desenvolvimento da educação’ loopt tot 2021 en is pas vorig jaar ingesteld. Op dit moment zijn de schoolresultaten van veel leerlingen nog schrikbarend slecht. Volgens critici is dit te wijten aan het gebrek aan aandacht van Lula voor onderwijs tijdens de eerste 5 jaar van zijn presidentschap. Tegenstanders zeggen dat dit gebrek aan aandacht te maken heeft met het feit dat Lula zelf de top heeft bereikt zonder ooit hoger onderwijs te volgen. Anderen zeggen schertsend dat hij zijn volk graag onwetend houdt, zodat het zich beter met de president kan identificeren…
(Spreij, 2008)